بررسی استقلال و استقلال طلبی در داستان های سیمین دانشور

یکی از ارزش های اخلاقی و محورهای رشد و کمال جامعه و شاخص های نظام های کشورداری، مقوله ی استقلال است و هر انسانی بنا به فطرت خویش می خواهد به استقلال فردی برسد. هم چنین در سطح وسیع تر، افراد و احزاب گوناگونی در برهه هایی از تاریخ کشورهای مختلف و از جمله، کشور عزیزمان ایران، در تلاش بوده اند که سرزمین خود را از زیر یوغ استبداد و استعمار خارج کنند و با فراهم کردن تمامیّت ارضی میهن خویش، یا کوتاه کردن دست حاکمان مستبد کشور را به استقلال برسانند. خوشبختانه انقلاب شکوهمند اسلامی ایران زمینه دستیابی به استقلال را فراهم ساخته است. از جمله انواع ادبی که منعکس کننده ی احوال تاریخی و سیاسی حاکم بر ایران و نیز روحیات افراد جامعه بوده، گونه های مختلف داستان است که در دوره های اخیر متداول شده است. یکی از نویسندگان با ذوقی که در همین زمینه با استفاده از قالب داستان، قلم فرسایی کرده، سیمین دانشور (1300ـ 1390) است. این نویسنده و محقق توانا که در زمانه ی بسیار پرتلاطمی به سر می برده به دلایل مختلف؛ از جمله زندگی با شادروان جلال آل احمد (1302ـ 1348)، علاقه و توجه خاصّی به انعکاس مبارزات استقلال طلبانه ی مردم روزگار خویش داشته و به استقلال فردی شخصیت های داستانی خود نیز پرداخته است. وی در نوشته هایش ـ خواه کوتاه یا بلند ـ سعی کرده با تصویر کردن وضعیّت واقعی زمان، به روایت و تصویر کردن کنش های زنان داستان خویش بپردازد و نشان بدهد که کنش هریک از آنها درباره ی به دست آوردن و ایجاد استقلال یا بی اعتنایی به این مسأله چگونه بوده است. دانشور با طرّاحی پیرنگ و سبک خاص خویش و با زاویه ی دیدی جالب و درخور سبکش، مبارزات استقلال طلبانه ی مردم از دهه ی 20 تا 60 ه.ش و نیز نمودهایی از استقلال طلبی های فردی را روایت کرده است. در این پژوهش سعی بر آن است که با تکیه بر منابع مستقیم و تحلیل عناصر داستانی نگاشته ی سیمین دانشور، دیدگاه های او درخصوص استقلال و استقلال طلبی تبیین و تشریح گردد.